توقف رشد ساخت‌و‌ساز؟

 - تازه‌ترین گزارش رسمی از اوضاع ساخت‌وسازهای مسکونی در کشور، حکایت از توقف شتاب فعالیت‌های ساختمانی طی نیمه‌ اول سال90 دارد؛ احداث واحدهای مسکونی در شهرهای کشور در حالی که طی سال 89 رشد 31 درصدی را تجربه کرده بود و می‌توانست امسال نیز به عنوان دومین سال رونق، رکورد تازه‌ای را ثبت کند، برخلاف انتظار در 6 ماه اول 6/0 درصد افت کرد؛ به این معنی که در این مدت – بهار و تابستان- معادل نیمه‌اول سال گذشته حدود 330هزار واحد مسکونی در شهرها ساخته شده است.در مسیر توقف ناگهانی شتاب مثبت ساخت‌وساز - آن هم در شرایطی که انبوه‌سازی در تهران بدون رشد منفی، همچنان در اوج است- رد پای بزرگی از «مسکن‌مهر» دیده می‌شود.مدیر کل دفتر اقتصاد مسکن در این باره می‌گوید: کاهشی که در حجم صدور پروانه‌های ساختمانی در نیمه اول سال رخ داده را نباید نشانه‌ای از پایان رونق مسکن تلقی کرد، بلکه دلیل آن توقف صدور مجوز مسکن ‌مهر طی این مدت بوده است.علی چگینی برای اثبات تداوم رونق تاکید می‌کند: رکود مسکن معمولا زمانی به وجود می‌آید که حجم کل ساخت‌وسازهای سالانه از 500 هزار واحد تجاوز نکند، در حالی که با کارنامه نیمه‌اول، چنین سناریویی برای سال90 کاربرد ندارد.

شتاب ساخت‌وساز در آمار رسمی صفر شد
رونق ساخت مسکن در خط‌ پایان؟
درصد نرخ رشد ساخت‌وساز در کشور از سال 86 تا پایان نیمه اول90
 افت 6/0 درصدی ساخت‌وسازهای مسکونی در نیمه‌اول90 ؛ فقط تهران در اوج است
گروه مسکن- فرید قدیری: دورموتور ساخت‌وساز در کشور بعد از یک‌سال رکوردزنی در صعود ماهانه فعالیت انبوه‌سازان، از حالت افزایشی خارج شده و با تثبیت سرعت، هم‌اکنون شتاب آپارتمان‌سازی را به «صفر» رسانده، طوری که حجم واحدهای جدید در نیمه اول امسال مشابه پارسال بوده است.
درباره وضعیت ساخت‌وسازهای مسکونی سراسر کشور در سال90، تاکنون هیچ آماری منتشر نشده بود تا مشخص کند «آیا رونق انبوه‌سازی‌های سال گذشته ادامه‌دار بوده یا نه؟» اما روز گذشته گزارش رسمی از صدور پروانه‌های ساختمانی مناطق شهری طی نیمه ‌اول سال90 توسط شهرداری‌های سراسر کشور در اختیار «دنیای‌اقتصاد» قرار گرفت که محتوای آن، از کندشدن فعالیت‌های ساختمانی حکایت دارد.براساس این گزارش، در 6 ماه اول امسال تعداد واحدهای مسکونی کلنگ‌زنی شده در شهرهای کشور 6/0 درصد نسبت به مدت مشابه سال89 کاهش پیدا کرده است به طوری که حجم احداث از 332 هزار و 700 واحدمسکونی در نیمه‌اول پارسال به 330 هزار واحد در نیمه اول امسال رسیده است.
این در حالی است که ساخت‌وساز در 6 ماه اول سال گذشته، از رشد 51 درصدی نسبت به نیمه‌اول سال88 برخوردار بوده است و شاید نتوان با مقایسه تولید سال جاری با سال گذشته، ساخت‌وساز‌های کنونی را کم‌رونق یا کم‌سرعت توصیف کرد.
در دو فصل ابتدایی سال‌جاری، اگرچه حجم ساخت‌وسازها در کل کشور افزایشی نداشته و حتی حدود 3 هزار واحد نیز کاهش داشته است، اما در تهران نرخ رشد این شاخص، قابل ملاحظه‌ است و در مقابل، بیشترین کاهش ساخت‌وساز، نصیب شهرهای کوچک شده است.
طبق جدول صدور پروانه‌های ساختمانی، در شهر تهران طی نیمه اول امسال 101 هزار واحد مسکونی جدید ساخته شده که نسبت به نیمه اول سال گذشته 53 درصد افزایش یافته است.
در شهرهای بزرگ نیز در همین مدت بیش از 88 هزار واحد احداث شده که در مقایسه با دوره مشابه سال89، کاهش 3/3 درصدی را نشان می‌دهد.اما در سایر مناطق شهری –شهرهای کوچک و متوسط- ساخت‌وساز 20 درصد افت کرده؛ طوری که در این مناطق در نیمه اول امسال کلنگ ساخت 140 هزار واحدمسکونی زمین زده شده است.
«رشد‌‌صفر» مدیون تهران
به این ترتیب، تهران با سهم 30 درصدی از کل ساخت‌وسازها در نیمه اول امسال، توانسته آمار عملکرد کشوری را از «رشد منفی» نجات دهد و آن را در مرز «رشد صفر» نگه دارد.
به گزارش «دنیای‌اقتصاد» احداث مسکن در کشور بدون افزایش نسبت به پارسال، درست بعد از رشد 31 درصدی عرضه واحدهای مسکونی جدید در سال89، اتفاق افتاده است که با توجه به اینکه «سال گذشته» به عنوان اولین سال رونق بعد از رکود سال‌های 87 و 88 به حساب می‌‌آید، این پرسش مطرح است که آیا رونق، این بار خیلی‌زود به خط‌پایان رسیده است؟
بازار ساخت‌وساز در سال86 با رشد 71 درصدی مواجه شد تا شرایط برای رکود بعدی را فراهم کند و در سال 87 و 88 به ترتیب 4- درصد و 16- درصد رشد در این حوزه حاصل شد. در سال 89 نیز به عنوان سال اول رونق، ساخت‌وساز 31 درصد افزایش یافت. اما رونق مسکن که مطابق تجربه دوره‌های گذشته معمولا بین 5/1 تا 2 سال باید زمان ببرد، در دوره کنونی و با ثبت نرخ رشد کاهشی ساخت‌وساز در نیمه‌اول امسال، عمر آن به یک‌سال محدود شده است.
به گزارش «دنیای‌اقتصاد» ساخت‌وساز در شهرهای کشور در نیمه اول امسال در حالی نزدیک به یک درصد افت داشته که در فصل بهار نرخ رشد، منفی 10 درصد بوده است.
خانه‌های تهران 10درصد کوچک شد
بررسی میانگین سطح زیربنای واحدهای مسکونی جدید نیز نشان می‌دهد در نیمه اول امسال این شاخص در کل کشور 5/5 درصد افزایش پیدا کرده در حالی که در شهر تهران، میانگین مساحت خانه‌های جدید، 10 درصد افت داشته است. این اعداد حاکی است: سازنده‌ها در تهران سعی کرده‌اند با سرمایه ثابت، تعداد بیشتری واحدمسکونی احداث کنند، اما در سایر شهرها به خاطر ارزانتر بودن قیمت زمین و هزینه‌های ساخت، مساحت واحدها افزایش پیدا کرده، به این معنی که با سرمایه ثابت، تعداد واحدها نسبت به سال قبل کاهش داشته است.
علت توقف چیست؟
تحلیل‌های کارشناسی درباره توقف ناگهانی شتاب مثبت در ساخت‌وساز حاکی است: طرح مسکن‌مهر همان‌طور که در سال گذشته حجم احداث واحدمسکونی در کشور را افزایش داد، امسال تحت تاثیر توقف صدور مجوز جدید در این طرح، حجم ساخت‌وساز را کاهش داده است.
طبق آمارهای موجود در وزارت راه‌وشهرسازی، سال گذشته بیش از 300 هزار مجوز ساخت مسکن‌مهر در سطح کشور صادر شد که این عدد در کنار سایر ساخت‌وسازهای مسکونی در داخل شهرها، حجم کل را به 722 هزار واحدمسکونی رساند.اما در سال‌جاری به دلیل تکمیل ظرفیت مسکن‌مهر، پروانه ساختمانی برای این طرح صادر نشد و همه ساخت‌وسازها متکی به سرمایه سازنده‌ها و اراده بخش خصوصی بود.
به این ترتیب، ساخت‌وساز تحت تاثیر قطع وابستگی انبوه‌سازان به مسکن‌مهر، در نیمه اول سال جاری، رشد نکرد.
مدیرکل اقتصادمسکن: رونق تداوم دارد
در این زمینه مدیرکل دفتر اقتصاد‌مسکن در وزارت راه‌وشهرسازی نیز درباره افت‌ریز حجم ساخت‌وساز در کشور، به «دنیای‌اقتصاد» گفت: این اتفاق را نباید نشانه پایان رونق‌مسکن قلمداد کرد، بلکه دلیل آن، توقف صدور مجوز مسکن‌مهر در سال جاری بوده است.
وی در توضیح خود افزود: کاهشی که در حجم صدور پروانه‌های ساختمانی در نیمه اول امسال رخ داده، فقط شامل شهرهای کوچک و متوسط است که مسکن‌مهر در داخل آنها اجرا می‌شود و چون امسال اجرا نشده، آمار ساخت‌وساز در این مناطق 20 درصد کاهش پیدا کرده است. اما در تهران و شهرهای بزرگ که طرح مسکن‌مهر آنها در شهرهای‌جدید ساماندهی شده و هیچ مجوزی برای ساخت مسکن‌مهر در آنها صادر نشده، ساخت‌وساز در سال جاری افت نداشته است و این نشان می‌دهد رشد منفی 1درصدی ساخت‌وساز در کشور ناشی از توقف صدور مجوز مسکن‌مهر بوده است و ارتباطی به رکود و رونق مسکن ندارد.
بنابراین ملاحظه می‌شود انبوه‌سازان و سرمایه‌گذاران ساختمانی در حال حاضر با وضعیت مشابه پارسال که وضعیت خوبی بوده، فعالیت می‌کنند و فقط توقف صدور مجوز جدید ساخت مسکن‌مهر در نیمه اول امسال بلافاصله باعث شد ساخت‌وساز در شهرهای کوچک 20 درصد کاهش یابد.
علی چگینی تصریح کرد: مسکن‌مهر در شهرهای کوچک و متوسط، جانشین سایر ساخت‌وسازهای مسکونی شده، اما در تهران یا شهرهای بزرگ هنوز گرایش به غیرمسکن‌مهر هم وجود دارد.
رکود یعنی زیر 500 هزار واحد
این مقام وزارت راه‌وشهرسازی همچنین تاکید کرد: رکود مسکن معمولا زمانی اتفاق می‌افتد که حجم کل ساخت‌وساز سالانه به زیر 500 هزار واحدمسکونی برسد در حالی که با ساخت بیش از 300 هزار واحدمسکونی در نیمه اول و صدور مجوز جدید مسکن‌مهر در نیمه دوم امسال پیش‌بینی می‌شود عملکرد سال90 از وضعیت قابل‌توجهی برخوردار است.
چگینی با اشاره به رونق چشمگیر ساخت‌وساز در تهران گفت: رشد انبوه‌سازی در پایتخت در ماه‌های اخیر با توجه به اینکه براساس تجارب گذشته، تهران شهر پیشتاز در رکود و رونق مسکن محسوب می‌شود، نشانه‌ای دیگر از تداوم رونق در سال جاری است. ضمن اینکه باید توجه داشت رونق سال 86 ناشی از شوک قیمتی بازار مسکن بود در صورتی که وضعیت مطلوب صدور پروانه‌های ساختمانی از پاییز سال88 تاکنون با کمترین افزایش قیمتی صورت پذیرفته است.